Thema’s > Ceauşescu
De communisten behaalden na de oorlog een verkiezingsoverwinning. De gevolgen waren van dien aard, dat alle andere partijen werden uitgeschakeld en Koning Mihai I op 30 december 1947 tot aftreden werd gedwongen. De Volksrepubliek Roemenië was vanaf dat moment een feit. Mihai I week uit naar Zwitserland. Roemenië werd vanaf dat moment een één-partijenstelsel wat dictatoriaal geregeerd werd door het Centraal Comité. Gheorghe Gheorghiu-Dej stond aan het hoofd van de Roemeense Arbeiderspartij. In 1965 overleed hij echter en volgde Nicolae Ceauşescu hem op. Bovendien werd de Roemeense Arbeiderspartij door Nicolae Ceauşescu omgedoopt tot de Roemeense Communistische Partij. De functie van President werd speciaal voor hem gecreëerd.
Ceauşescu stelde zich onafhankelijk op tegen de Sovjet-Unie. Voor het Westen was Ceauşescu daarom een communist met wie te praten viel, zo dachten ze. Ceauşescu werd alleen maar meer gewaardeerd door het Westen toen hij niet deel nam aan de inval in Tsjecho-Slowakije in 1968. Hij hield daarvoor een toespraak voor het Roemeense volk bij het gebouw van het Centraal-Comité. Hij veroordeelde de inval en zag deze als een bedreiging voor het socialisme in Europa.
Frankrijk, Engeland, West-Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten werden vereerd met een staatsbezoek van Ceauşescu. Van de Verenigde Staten kreeg Roemenië ook nog eens de titel “meest begunstigde handelsnatie”. Het zou 25 jaar gaan duren voordat een Roemeense President Nederland weer zou aandoen met een staatsbezoek, in dit geval de derde Roemeense President Emil Constantinescu. Omgekeerd is Koningin Beatrix ook op bezoek geweest in Roemenië om samen met de Ceauşescu´s te jagen (ook toen over de hele wereld bekend was dat Roemenië een ware dictatuur was).
Naar mate Ceauşescu langer aan de macht was, nam de persoonsverheerlijking toe. De conducãtor liet zich in allerlei titels aanduiden. De propaganda op de staatstelevisie nam ook ernstige vormen aan. In stadions werden hele shows van miljoenen guldens opgevoerd en na afloop applaudisseerde de hele menigte voor Ceauşescu die het hele gebeuren had aangezien. De Roemenen noemden zichzelf ook wel het ‘klapvee’. Ook op straat zag men Ceauşescu’s portret veelvuldig.
Elena Ceauşescu – de vrouw van Nicolae Ceauşescu – had allerlei titels. Je kon haar niet zomaar aanspreken als Kameraad Elena. Het moest allemaal véél en véél mooier. Ze hield er wel van om aangesproken te worden als “Wetenschapper van Wereldfaam” of “Opperste Godin van de Wijsheid”. Je kan er zelf genoeg bedenken. Maar soms was zelfs dat niet genoeg.
Zo rond 1980 speelde Ceauşescu met de gedachte om van Tîrgovişte weer de hoofdstad te maken. Boekarest zou echter wel het economische centrum van Roemenië moeten blijven. Waarom Tîrgovişte? Tîrgovişte was in de tijd dat Walachije en Transsylvanië nog twee aparte vorstendommen waren, de hoofdstad van Walachije. Aangezien Boekarest ook in het gedeelte van Walachije ligt, vond Ceauşescu het aannemelijk alles weer bij het oude te brengen. Het plan is echter nooit doorgegaan.
De veiligheidsdienst van Ceauşescu was de grootste ter wereld. Iedere Roemeense ambassadeur in het buitenland was een verlengstuk van het regime in Boekarest. Al het andere personeel van ambassades werd geronseld door de DIE, een afdeling van de geheime dienst onder leiding van Ion Mihai Pacepa. Toen deze in juli 1978 deserteerde naar de VS, viel de geheime dienst luttele uren erna uit elkaar. Elena Ceauşescu – de vrouw van Nicolae Ceauşescu – begon daarop met een hernieuwde poging om de veiligheidsdienst weer op de been te krijgen, echter zonder Pacepa leek alles verloren. Sommige DIE-medewerkers en overheidsfunctionarissen verdwenen, waaronder Eugen Luchian die zijn kans schoon zag om in al het rumoer de benen te nemen, of men deserteerde naar Westerse landen. Tot op de dag van vandaag bestaat de Securitate nog steeds (al heet het anders) en heeft het nog steeds de beschikking over alle dossiers van de Ceauşescu-periode, waarmee niet gezegd is dat ze deze ook daadwerkelijk nog gebruiken.
In de jaren van 1980 werd 20% van Boekarest platgewalst om er een groot paleis te laten verrijzen: het Casă Poporului, hetgeen betekent “Huis van het Volk”. Gezien de betekenis zou dit reusachtige paleis van iedere Roemeen moeten zijn. Ceauşescu was het volk, dat vond hij dan, dus dat paleis was van hem. Talloze malen werd er wel iets veranderd aan het Casã Poporului. De ene dag werd een trap geplaatst, die de volgende dag weer op bevel van Ceauşescu verwijderd of verplaatst moest worden. Bovendien ligt er in het paleis het twee na grootste tapijt ter wereld en tevens is het paleis zelf het één na grootste ter wereld. De “kelder” van het Casă Poporului is ook groot. Het is even groot als het paleis boven de grond. Ceauşescu zou bij intrek van het paleis dus zeker wel een plattegrond nodig hebben gehad. Echter de oplevering heeft nooit plaatsgevonden zolang Ceauşescu nog leefde. Het was namelijk nog niet af.
In 1989 viel het ene na het andere communistische regime in Oost-Europa. Roemenië was als laatste in de rij nog steeds een dictatuur onder Ceauşescu. Hij zat nog stevig in het zadel en het was hartje winter. De Hongaars-gereformeerde dominee Lásló Tökes uit Timişoara uitte kritiek op de regering. Ceauşescu beval dat men hem zou deporteren naar een afgelegen dorp om hem onschadelijk te maken. De aanhang van Lásló Tökes accepteerde dit niet en vormde een menselijk schild rondom zijn kerk. Op 17 december schoten militairen en securitate-troepen op de kerk en op het menselijk schild ervan. In het centrum van Timişoara braken gevechten uit. De op dat moment in Iran verblijvende Ceauşescu keerde zo snel als hij kon terug vanuit Iran naar Roemenië. De ongeregeldheden sloegen over naar de hoofdstad Boekarest waarna het opeens snel afgelopen zou zijn.
De Communistische Partij organiseerde op 21 december 1989 een “aanhankelijksdemonstratie” voor het gebouw van het Centraal-Comité. Bij het uitzenden van een overzichtsbeeld van de mensenmassa zag de tv-regisseur dat sommige mensen spandoeken aan het vertrappen waren. Hij zond dat niet uit omdat dat volgens hem niet professioneel was op dat moment. Ceauşescu kon maar een paar zinnen spreken en de menigte keerde zich tegen hem. Elena Ceauşescu zei tegen Nicolae dat hij de Roemenen 100 lei extra moest geven om de menigte te kalmeren. Dat had geen zin, want de Roemenen wilden geen 100 lei extra om vlees te kopen dat er toch niet was.
Na een spoedberaad van Ceauşescu met het kabinet was van de Ceauşescu’s de conclusie dat de Minister van Defensie, Vasile Milea, was aan te rekenen dat er zonder succes een einde aan de opstand was gemaakt in Timişoara. Zij lieten hem direct voor een vuurpeloton executeren. Voor het leger was dit de aanleiding niet langer loyaliteit te betuigen aan het Ceauşescu-regime waarop het leger deserteerde en ging strijden tegen de Securitate-troepen die veelal loyaal zijn gebleven tijdens de opstand aan Ceauşescu. De Ceauşescu zijn opgepakt toen ze met een auto verder waren gereden nadat ze de helikopter ergens aan de grond hadden gezet. Tijdens de gevangenschap van de Ceauşescu’s op een militaire basis in Tîrgovişte was er zware bewaking ingezet rond de militaire basis omdat ze maar al te goed wisten dat de Securitate onderweg was om Ceauşescu te bevrijden en weer in het zadel te helpen.
Op 25 december werden de Ceauşescu´s geëxecuteerd en toonde de staatstelevisie de lijken van het echtpaar; nog eens de afhandeling op 30 december (gereedmaken van de kisten en het uitvoeren van de begrafenis). Op de grafstenen lieten de autoriteiten andere namen plaatsen, uit angst dat de graven vernield zouden worden. Tegenwoordig zijn de twee graven, die nu van marmer gemaakt zijn, een pelgrimsoord voor communisten.
De macht kwam na de dood van de Ceauşescu´s in handen van het Front voor Nationale Redding (Frontul Salvării Naţionale) waarvan Ion Iliescu de leider was.