Thema’s > Roemeense wijn

Roemenië is het grootste wijnland van Zuidoost-Europa. Dat het toch vrij onbekend is heeft niet zo zeer te maken met het feit dat de Roemenen – een van origine Latijns volk – zelf grote wijndrinkers zijn, maar zo veel te meer met de communistische planeconomie tot 1990.

Dankzij het goede klimaat, en de gunstige ligging van de wijngaarden, produceerde Roemenië reeds in de Romeinse tijd kwaliteitswijnen. Roemenië genoot ooit een grote reputatie voor een bijzondere zoete wijn, Cotnari. De Cotnari komt uit Roemeens Moldavië(jud Iasi). De Cotnari werd na de Hongaarse Tokaji als de beste wijn van Zuidoost Europa beschouwd ! In de 17e eeuw waren de Roemeense wijnen goed bekend aan de Europese hoven en in kerkelijke kringen. De Oostenrijkse keizer had hier zijn eigen wijngaarden.

Tijdens de communistische tijd was de wijnproductie in Roemenie duidelijk in een mindere periode beland.  Deze abrupte achteruitgang werd veroorzaakt door verwaarlozing van de wijngaarden en productiemiddelen tijdens het communistische regime. Het land produceerde in die periode grote hoeveelheden zoete wijn voor broedervolkeren, met voorop de Sovjet Unie. Kwantiteit ging voor kwaliteit.

Na de omwenteling zijn verscheidene voormalige staatswijnbedrijven samenwerkingsverbanden aangegaan met buitenlandse wijnconcerns. Nu wordt er weer volop in de wijnindustrie geïnvesteerd met als gevolg sterk verbeterde producten, die door de uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding zeer aantrekkelijk zijn. De internationale wijnpers is lovend over de kwaliteit van de wijnen die de laatste paar jaar worden geproduceerd in Roemenie. “Van alle wijngebieden rond de Zwarte Zee en in de Balkan is Roemenie HET land waarvan we het grootste potentieel kunnen verwachten”, schrijft Hugh Johnson in zijn befaamde Wijnatlas. Momenteel is Roemenie een van de 10 grootste wijnproducenten ter wereld

Ongeveer 335.000 hectare zijn er met wijnstokken beplant. Ruim een miljoen mensen zijn op enigerlei wijze werkzaam in de wijnbouw.

De Roemeense wijnwetgeving doet Duits aan, want men kent er voor zoete witte wijnen klasse-aanduidingen die men kan vertalen als Spätlese, Auslese en Trockenbeeren auslese. De stijl van – althans de droge – witte en rode wijnen is echter Frans. Naast inheemse druivenrassen en druivenrassen die men elders op de Balkan aantreft, zijn er veel Franse aangeplant.

Wijnetikettentaal Roemenie:

• VM – tafelwijn
• VMS – superieure tafelwijn
• VS – vin de pays
• DOC – Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsnormen (min. 180 gr suiker) onderverdeeld in:
• DOC-CMD – Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsnormen – geoogst op volle rijpheid, min. 187 gr suiker;
• DOC-CT – Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsnormen – late oogst, min. 220 gr suiker;
• DOC-CSB – Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsnormen – geoogst als de druiven uitgedroogd zijn, min. 240 gr suiker en edelrot.
• en tot slot een belangrijk Roemeens woord: “Noroc”, oftewel proost!

De wijnregio’s in Roemenië.

Regio 1: De Transsylvanische Hoogvlakte (9000 à 12.000 ha)
Verborgen in de hoge, maar beschermde binnenbocht van de Karpaten, in het midden en noorden van Roemenië, ligt dit land van de witte wijn. Na een lang groeiseizoen kunnen hier wijnen met verfijning en veel aroma worden geproduceerd. Deze regio maakt uitsluitend witte wijn, omdat ze hoger gelegen en kouder is dan de overige Roemeense wijnstreken. Feteasca alba, feteasca regala, riesling italico geven hier een grote opbrengst en leveren lichtere, fijnere, meer geurige en frissere wijntypen dan elders. Er groeit een beetje echte riesling rond Alba-Iulia.

Kwalitatief de beste wijnen komen hier van de sauvignon blanc, pinot gris en traminer/gewürztraminer (in Roemenië altijd geëtiketteerd Traminer of Traminer Roz, maar op exportetiketten staat meestal wel Gewürztraminer). Als ze goed behandeld en nog jong zijn, smaken ze karakteristiek en vertonen ze elegantie plus lengte. De naar lavendel geurende muscat ottonel is hier eveneens in zijn element. Ook kan de aromatische neuberger, zacht van structuur, hier aangetroffen worden, evenals een beperkte hoeveelheid grasa. De binnenlandse markt en de traditionele afnemers in Polen en Duitsland geven de voorkeur aan halfdroge tot zoete wijnen. Daarom beëindigt men de gisting van deze wijnen soms voortijdig, maar meestal zullen ze vlak voor het bottelen worden gezoet. Jammer genoeg kan dat een kwalijke invloed hebben op bouquet en smaak. Daarom is het altijd verstandig om de typen demiseci, demidulci of dulci aromate te mijden en het op seci te houden. De beste kelder voor exportproductie is Blaj; een deel van de fijnste Sauvignonwijn die daar wordt gemaakt, is afkomstig uit Aiud; Jidvei is het voornaamste bottelcentrum van de regio. Streekwijnen: Valea Tarnavelor; Valea Muresului; Viile Sibiului; Viile Bistrita-Nasaud; Viile Samasului; Viile Dejului.

Regio 2: De heuvels van Moldavië / Moldovei (50.000 à 80.000 ha) Het land Moldavië werd in tweeën gedeeld toen Roemenië ontstond. Het liep van de oostelijke Karpaten tot over de Dnjestr. In het midden wordt het doorsneden door de Prut, die nu de grens vormt tussen Oost-Europa en de landen van de voormalige Sovjet-Unie. Het Roemeense Moldavië is een gebied van zacht glooiende heuvels met daartussen rijke graan- en maisvelden. Tussen die hellingen heersen enkele opmerkelijke microklimaten voor de wijndruifproductie.

Het noordelijkste deel valt uit de toon: Cotnari. De gelijknamige, fraai gelegen kelder is lang beroemd geweest om zijn sterke dessertwijnen, maar hij maakt ook lichtere, drogere typen. De druivenrassen zijn grasa, feteasca alba, tamâioasa româneasca, frâncusa/ tartare. Ze zijn droog of zoet en worden meestal zo gemaakt dat ze 11 tot 12,5% alcohol bevatten. Al die druiven kunnen apart worden gebruikt of gemengd. Grasa levert meestal de sterkste, zoetste en langst houdbare wijnen op, doordat hij overrijpe en in sommige jaren nobel gerotte vruchten geeft. Men neemt aan dat hij sterk verwant is aan de Hongaarse furmint, al wordt dat in Roemenië zelden erkend. Een goede grasawijn kan gemakkelijk twintig jaar of langer op fles rijpen. Jammer genoeg bevatten sommige bottelingen van de afgelopen vijftien jaar een grote dosis conserveringsmiddelen, die er niet toe bijdragen dat de duidelijke citruszoete rijkdom aan smaken zich optimaal ontwikkelt. Tamâioasa kan een soortgelijke wijn opleveren, al is die soms wel iets lichter, ruwer en perzikachtiger van type. Geeft grasa in Roemenië uitsluitend hier zijn ware vermogen, tamâioasa groeit ook in Pietroasa, Dealu Mare en rondom het gebied Murfatlar. Deze druif levert op zijn best in alle drie de gebieden een soortgelijk wijntype op, maar het feit dat de meest evenwichtige wijnen van Cotnari komen, bewijst wel hoe warm het daar in de herfst kan zijn. De minder bekende frâncusa geeft frisheid en zuurheid aan de gemengde Cotnariwijnen.

Verder naar het zuiden, in Roemeens Moldavië leveren de wijngaarden Iasi, Husi, Zeletin en de oostelijke hellingen van de Karpaten (Panciu, Odobesti) een groot deel van de grote massa witte basiswijnen. Hier treffen we uitgestrekte wijngaarden aan met de feteascas, riesling italico en aligoté. Deze laatste variëteit wordt verbouwd vanwege zijn weerstand tegen vorst en omdat er mousserende basiswijn van kan worden gemaakt. In Panciu, waar uitstekende mousserende wijnen worden geproduceerd (evenals witte wijnen, en rosés en een merkwaardig zoetige bleke rode wijn, die doet denken aan wilde aardbeien) weet men ook buitengewoon mooie, heel zure, jonge, niet-mousserende wijnen te bottelen. De mousserende wijnen kunnen in een tank hun tweede gisting hebben ondergaan.

Tot de overige witte rassen behoren sauvignon blanc, muscat ottonel (die o.a. wordt gebruikt voor zoete moscatoachtige mousserende wijnen) pinot gris, plavaie, een paar heel gewone plaatselijke variëteiten, zghihara, husi en de productieve galbena de odobesti. Bovendien groeit er een druif die overrijp wordt en soms nobel rot: de busuioaca de bohotin uit het district Husi. Naar het zuiden van het land wordt de productie van witte wijn minder overwegend. In de zuidelijke wijngaarden van Husi en Iasi vinden we vooral blauwe druiven. Veel daarvan leveren betrekkelijk bleke wijnen op die dikwijls gezoet worden, zowel voor de binnenlandse markt als voor basisvolume-export naar Duitsland. Al is er wel teelt van merlot, cabernet sauvignon en feteasca neagra, die decente wijnen kunnen opleveren, dit gebied geniet vooral bekendheid om zijn wijnen van de babeasca neagra (feteasca betekent ‘jongemeisjesdruif’ en babeasca ‘oude-vrouwendruif’). De meeste babeascawijnen kunnen vrij geurig zijn; hun kleur is echter vaker rosé dan rood. Een andere alledaagse blauwe druif met grote opbrengst is oporto, dezelfde druif als de kék oportó van Hongarije.

Streekwijnen: Colinele Iasilor; Viile Botosanilor; Dealurile Husilor; Viile Vaslui; Colinele Tutovei; Dealurile Bujorului; Colinele Covurluiului; Terasele Siretului; Viile Vrancei; Cotul Carpatilor.

Regio 3: Muntenia en Oltenia (80.000 à 100.000 ha)
Dit zouden eigenlijk twee gebieden moeten zijn. De oostelijke helft is Muntenia, dat de vlakte van Boekarest omvat – waar niet overal wijn wordt geproduceerd – en de opvallende wijnzone langs de zuidoostelijke rand van de uitlopers van de Karpaten, in de kern waarvan de ruim zeventig kilometer lange Dealu Mare ligt. Deze heuvelrug loopt helemaal naar het westen tot Stefanesti aan de Arges. Daarachter ligt Oltenia, dat een ruig, heuvelachtig land is, met uitzondering van de vlakte ten zuiden van Craiova. Twee zijrivieren, de Olt en de Jiu, voeren het water door dit gebied af van de Karpaten naar de Donau. Het verst naar het zuidwesten, bij Severin, liggen wijngaarden op rivierterrassen met uitstekende mogelijkheden. (Gebied 7 ligt ook binnen die grenzen en een aantal meer zuidelijke lager gelegen wijngaarden horen daarbij.) De meest oostelijke wijngaarden volgen gewoon de bocht van de oostelijke hellingen van de Karpaten, om de hoek tot in het zuiden tegenover de Dealu Mare, die van Buzau tot Ploiesti loopt. De graduele overgang in de nadruk van wit naar rood eindigt hier in wat ongetwijfeld de meest klassieke streek is voor rode wijnen van Roemenië. Massa’s goede Merlot, redelijke hoeveelheden Cabernet Sauvignon, Pinot Noir en Burgund Mare, plus niet te vergeten Feteasca Neagra en zelfs wat Sangiovese maken dit gebied tot een magneet voor jagers op kwaliteitswijnen.

De druiven rijpen tot een alcohol-potentieel van 11 à 13,5%, behouden een mooi niveau van natuurlijk, evenwichtig zuur, en geven zowel een goede kleur als vaak sterke, karakteristieke aroma’s. Veel rode wijn wordt hier in oude houten vaten of budane gedaan – waarin hij meer rijpt dan een goed eiken-aroma aanneemt. De betere soorten – die met veel extract – doorstaan deze beproeving en vormen heel zachte tannines. Soms kan er een zweem restsuiker in de wijn blijven, voor een rode wijn heel ongewoon. Er groeien ook witte druiven, maar afgezien van de grote akkers met tamâioasa en de kleinere met grasa van het onderzoeksstation Pietroasa, worden de meeste gebruikt voor regionale alledagswijnen. De gebruikers lengen ze aan met koolzuurhoudend water en drinken ze met volle teugen. Stefanesti, Draganesti, Dambovita en de meer noordelijke, heuvelachtige gedeelten van Craiova en Severin hebben allemaal wijngaarden met uitstekende mogelijkheden. Vinexport is begonnen om goed werk te doen met de beste druiven van Severin, met name de merlot, al zal dit district op den duur bekender worden om zijn sauvignon. De parel in deze verzameling is Samburesti, dat 400 hectare onberispelijke wijngaarden bezit, voornamelijk bebouwd met edele blauwe rassen plus sauvignon blanc. Aan de zuideljkste randen van dit gebied produceert men dunnere, minder karakteristieke wijnen met hogere opbrengsten. Streekwijnen: Dealurile Buzaului; Dealurile Prahovei; Viile Dâmbovitei; Dealurile Argesului; Viile Oltului; Dealurile Vâlcei; Colinele Doljului; Plaiurile Mehedinti; Dealurile Gorjului.

Regio 4: Banat/Zonei de Vest (3000 à 5000 ha)
Dit is de zuidwesthoek van het land, met twee geheel verschillende groeiomstandigheden. Ook vinden we de betrekkelijk lage heuvels met de klassieke, licht hellende wijngaarden die de wijnbouw in Roemenië typeren. Maar bovendien is hier Teremia, ten oosten van Timisoara, dat qua klimaat, landschap, druivenrassen en wijntypen meer hoort bij de Grote Vlakte van Hongarije. De heuvels ten zuiden van de eigenlijke Karpaten strekken zich uit tot Moldova Noua en Recas / Tirol. Dit is de kant van het land die onder invloed staat van Duitsland. De communicatie is iets gemakkelijker en de wijnproducente zijn soms beter georganiseerd. Ze maken er fijne wijnen van rijpe, evenwichtige, nobele blauwe druiven. Bovendien vervaardigt men de lichtrode Cadarca, die meer gemeen heeft met Hongaarse tradities dan met Roemeense. Ironisch genoeg staat Banat waarschijnlijk het best bekend om zijn wijnen met het minste kwaliteitspotentieel; Teremia, het vlakke district ten westen van Timisoara, maakt bijvoorbeeld een paar volstrekt oninteressante halfdroge witte wijnen die desalniettenmin afzet hebben gevonden in Duitsland.

Regio 5: De districten Crisana en Maramures (8000 à 12.000 ha)
Maramures ligt in het verre noordwesten van het land, en Crisana ten zuiden en iets ten oosten van de grensplaats Arad. Het zijn twee heel verschillende districten; beide liggen echter aan de westelijke rand van het heuvelland dat oprjst om de binnenbocht van de Karpaten te vormen. Ten oosten van Arad, rondom Minis-Maderat, zet de lichtrode Cadarcatraditie zich voort. Toch is dit gebied ook een verfrissende bron van zowel Pinot Noir als Cabernet Sauvignon, die beide elegant zijn, lang houdbaar en fijn aromatisch.

De plaatselijke witte druif mustoasa schijnt veelbelovende aroma’s te hebben maar geeft in werkelijkheid een hoge opbrengst van een betrekkelijk kleine wijn die er heel vlug de brui aan geeft. Naarmate je noordelijker in deze regio komt, beginnen de druivenrassen en de wijntypen meer overeenkomst te vertonen met die van Transsylvanië. Zo worden er meer witte druiven geteeld; de wijnstijlen zijn koeler en vaak worden de wijnen gezoet. Men produceert er ook mousserende wijn. Veel voorkomende rassen zijn feteascas alba en regala, alsmede riesling italico en muscat ottonel. Niet zo ver van de Noordoost-Hongaarse grens bestaan nog meer bewijzen dat druivenrassen soms gemakkelijker de grens oversteken dan mensen: men treft er furmint aan onder zijn eigen naam. De variëteit levert goede, stevige wijnen, niet ongelijk aan de basis-wijnen van Tokaj. Streekwijnen: Dealurile Zarandului; Plaiurile Bihorului; Viile Valea lui Mihai; Viile satu Mare; Viile Salajului; Viile Maramuresului.

Regio’s 6 en 8: De heuvels Dobroesja /Dobrogea en de Donauterrassen (22.000 à 25.000 ha)
De hoek die door de Donau wordt afgesneden van de rest van het land, als hij een bocht maakt naar het noorden, is Dobroesja. Een deel van die streek bestaat uit niet meer dan een moerasachtige deltavlakte, fantastisch voor vogelkijkers; een ander deel ervan is gevormd tot zanderige, kalkrijke lage heuveltjes en terrassen die goed afwateren en warmte krijgen van het nabijgelegen water. Hier kunnen vruchtbomen en druivenstokken uitstekend groeien, vooral iets verder landinwaarts bij Constanta. (De zuidelijkste van die terrassen van de Donau, die vlak langs de rivier zelf liggen, zijn op zich als gebied 3 bestempeld.)

De wijngaarden van Murfatlar (regio 6) behoren tot die met het grootste kwaliteitspotentieel in het land. Ze liggen in een warme kustzone met 300 dagen zon per jaar. En al wordt het in de herfst mistig en koeler, zelfs de klassieke druiven rijpen vlugger dan dat ze met de hand geplukt kunnen worden. Hun opbrengst is laag: Chardonnay bijvoorbeeld twee tot drie ton per hectare. De droge wijn ervan doet eerder denken aan Bourgogne dan aan Roemenië. Veel Chardonnay wordt echter niet tot droge, maar tot min of meer zoete wijn verwerkt. Dit gebeurt van laat geoogste, licht verschrompelde druiven, waarbij onvergiste restsuiker in de wijn overblijft.

Pinot gris wordt op dezelfde manier behandeld; de zoete wijnen daarvan zijn klassiek in hun soort en kunnen vaak decennia rijpen. Rode wijnen uit Murfatlar kunnen eveneens heel aantrekkelijk zijn. Verder naar het noorden, rond Tulcea, vinden we een paar aangenaam fruitige maar minder interessante wijnen, waaronder een paar lichte Merlots die jong moeten worden gedronken. Streekwijnen: Ville Dobrogei; Colinele Tulcei.

Regio 7: Ten zuiden en oosten van Boekarest
Ten slotte zijn er de zanderige en andere zuidelijke wijngaarden die ten zuiden en oosten van Boekarest langs de rivier liggen. Veelal leveren ze tafeldruiven, al worden ze wel in de wijnbouwstatistieken opgenomen. Ze staan niet bekend om enige kwaliteitswijn, al bestaat er een druivenonderzoeksstation in Greaca (ten zuiden van Boekarest) dat hoog wordt aangeslagen. Streekwijnen: Terasele Dunarii; Nisipurile Olteniei; Viile Teleormanului; Viile Ialomitei; Viile Mostitei; Nisipurile Calmatuiului; Viile Brailei.

Deze pagina is samengesteld door Herman Lariviere, herman.lariviere@skynet.be, http://www.lariviere-virtosu.net/  (c) Herman Lariviere